गत बैशाख ३० धौलागिरि हिमाल आरोहण भएको ६५ वर्ष पूरा भएको अवसरमा गण्डकी प्रदेशको पोखरामा धौलागिरी आरोहण दिवस तथा धौलागिरी पदयात्रा, समस्या र चुनौती विषयक कार्यक्रम गरियो ।
म्याग्दीको धवलागिरी गाउँपालिका–४,मुदीमा रहेको विश्वको सातौँ अग्लो धौलागिरि हिमालका बारेमा आयोजित कार्यक्रमका बारेमा म्याग्दीबाट निर्वाचित संघीय, प्रदेश तथा गाउँपालिकाका जनप्रतिनिधिलाई खवर गरिएन् ।
दिवसको अवसरमा धौलागिरी हिमालका बारेमा धौलागिरि पदमार्गका समस्याका बारेमाअनेक बहस भएपनि त्यहाँ तयार भएका पूर्वाधारका बारेमा कम छलफल भएको छ ।
पदमार्गमा खोल्साखोल्सीमा सामान्य पुल नभएको, बाटो देखाउने चिह्न, हिउँपहिरो भएका ठाउँको पहिचान लगायत साधारण पूर्वाधार पनि नहुँदा पर्यटकलाई सास्ती हुने गरेको पोखराका पर्यटन ब्यवसायीको तर्कमा संघीय, प्रदेश र स्थानीय तहको प्रयासमा विगत ७ बर्ष यता तयार भएको पदमार्ग सहित अन्य पूर्वाधारका बारेका बोल्ने अवसर स्थानीयले पाएनन् ।
ट्रेकिङ एजेन्सी एसोसिएसन अफ नेपाल (टान) गण्डकीले आयोजना गरेको कार्यक्रमका बारेमा कुनै जानकारी नभएको गाउँपालिका अध्यक्ष प्रेमप्रसाद पुनले बताउनुभयो। ‘यो हामीलाई गरिएको अपमान हो, हाम्रो गाउँपालिकाभित्र रहेको धौलागिरी हिमालको दिवस जिल्ला बाहिर मनाउनु नै गलत हो’ अध्यक्ष पुनले भन्नुभयो ।
धौलागिरी पदयात्रामा जाने पर्यटकलाई सडक, पदमार्ग तथा त्यस क्षेत्रमा तयार भएका पूर्वाधारका बारेमा जानकारी गराउने अवसरबाट बन्चित गरिएको भन्दै यस विषयमा प्रदेश सरकारसमक्ष लिखित गुनासो गरिने अध्यक्ष पुनको भनाई छ । अध्यक्ष पुनले धौलागिरी हिमालको आरोहण दिवस अव गाउँपालिका बाहिर मनाउन नदिने गरी आगामी बर्षको निति तथा कार्यक्रममा नै समावेश गरिने बताउनुभयो ।
टानले आयोजना गरेको दिवसमा गण्डकी प्रदेशका पर्यटन सचिव इन्द्रप्रसाद बस्याल, नेपाल पर्यटन बोर्ड गण्डकीका वरिष्ठ अधिकृत युवराज गुरूङ लगायत पर्यटन क्षेत्रका संघसंस्था,टे«किङ ब्यवसायी लगायतको उपस्थिती रहेको थियो । विश्वमा ८ हजार मिटर अग्लो १४ हिमालमा नेपालमा ८ वटा छन् जसमा सातौं अग्लो धौलागिरी र १० औं अग्लो अन्नपूर्ण हिमाल म्याग्दीमा पर्छ भने अर्कोे मनास्लु हिमाल गोरखामा छ ।
म्याग्दीको पर्यटन क्षेत्रका कार्यक्रमहरु विभिन्न बाहनामा जिल्ला बाहिर गर्ने गरिएकाले म्याग्दीको पर्यटन प्रवद्र्धन, संरक्षण र विकासका कार्यमा समेत बाधा पुगेको छ ।
धौलागिरि हिमाल आरोहण गर्न सर्वप्रथम अर्जेन्टिनाको आरोहण दलले सन् १९४५ मा सुरूआत गरेको थियो। उक्त टोलीका एक जना सदस्यको आरोहण क्रममा मृत्यु भयो। आरोहण दल धौलागिरि चुचुरा नटेकी फर्किएको थियो। निरन्तर पाँच वटा टोली आरोहणमा असफल भएपछि सन् १९६० मे १३ मा स्विट्जरल्यान्डको आरोहण दलले पहिलो पटक धौलागिरि चुचुरा टेक्यो। सन् १९५० मा मोरिस हर्जोगको धौलागिरि चढ्ने प्रयास असफल भएपछि उनी अन्नपूर्णतिर लागेका थिए।
त्यसको १० वर्षपछि सन् १९६० मा आएर मात्र स्वीस तथा अष्ट्रियन टिमका कुर्त डाइमवर्गर, पिटर डाइनर, अर्नष्ट फोरेर, अल्विन शेल्वर्ट, नीमा दोर्जे र ङावाङ दोर्जेले धौलागिरिको सफल आरोहण गरे। २००९ सम्मको ४९ वर्षमा चार सय १३ जना आरोही मात्र धौलागिरिको शिखरमा पुग्न सफल भएका थिए। त्यस यताको गरी आरोहणको ६५ वर्षमा ६ सय ८० जना भन्दा बढीले धौलागिरि चुचुरो टेकिसकेका छन्। आरोहण क्रममा ९० जना भन्दा बढीले ज्यान गुमाइसकेको छन् ।
हिमाल आरोहणको तथ्याङ्क भएपनि पदमार्गमा जाने पर्यटकको तथ्याङ्क राख्ने निकाय समेत अहिलेसम्म छैन् । लामो समयदेखि धौलागिरी क्षेत्रको पर्यटनका लागि सक्रिय धौलागिरी पर्यटन परिषद्का अध्यक्ष अमर बानियाँले धौलागिरी हिमालका गतिविधि जिल्ला बाहिर सञ्चालन गर्ने कार्यले नै यहाँ काम गर्न समस्या भइरहेको बताउनुभयो । जिल्लाका सरोकारवाला निकायलाई चासो छैन, त्यहाँ गर्नुपर्ने उत्सव र छलफल अन्य जिल्लामा गर्नु म्याग्दीबासीको अपमान भएको पर्यटन क्षेत्रका जानकारहरु बताउँछन्
