किभ/वासिङ्टन, (एजेन्सी) । रुस-युक्रेन युद्धमा युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो सहयोगी मानिएको संयुक्त राज्य अमेरिकाले नै रुसी अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड मानिने तेल उद्योगलाई जोगाउन खोजेको आरोप लागेको छ। युक्रेनले रुसी तेल प्रशोधन केन्द्र (Oil Refineries) मा गर्दै आएको ड्रोन हमला रोक्न अमेरिकाले दिएको दबाबप्रति युक्रेनले कडा आपत्ति जनाएको छ।
युक्रेनका विदेशमन्त्री दिमित्रो कुलेबाले एक अन्तर्वार्तामा अमेरिकाले यस्ता हमला रोक्न आग्रह गरेको पुष्टि गर्दै यसलाई ‘पुटिनको तेल सम्पत्तिको संरक्षण’ को संज्ञा दिएका छन्। यस घटनाले युद्धका बीचमा दुई प्रमुख सहयोगी राष्ट्रहरूबीच गहिरो मतभेद रहेको सतहमा आएको छ।
के हो अमेरिकी चिन्ता?
अमेरिकी रक्षामन्त्री लोयड अस्टिनले हालै युक्रेनलाई रुसी तेल प्रशोधन केन्द्रमाथिको आक्रमण रोक्न आग्रह गरेका थिए। उनको तर्क थियो कि यस्ता आक्रमणले विश्वव्यापी ऊर्जा बजारमा अस्थिरता ल्याउन सक्छ र तेलको मूल्य अकासिन सक्छ, जसको असर विश्वभर पर्नेछ। अमेरिकाले यस्ता आक्रमणलाई युद्धको दायरा बाहिरको गतिविधिका रूपमा हेरेको देखिन्छ।
युक्रेनको आक्रोश: “सहयोग दिनुस्, आदेश होइन”
अमेरिकी आग्रहप्रति युक्रेनले कडा र व्यङ्ग्यात्मक प्रतिक्रिया दिएको छ। विदेशमन्त्री कुलेबाले भने, “यदि हाम्रा साझेदारहरूले हामीलाई सातवटा ‘पेट्रियट’ हवाई रक्षा प्रणाली (Air Defence System) दिन सक्दैनन् भने, हामीलाई यो वा त्यो नगर्नुहोस् भनेर आग्रह गर्ने अधिकार पनि उनीहरूलाई छैन।”
उनले थपे, “जब युक्रेनमा बिजुली र पानी छैन, मानिसहरू जाडोमा कठ्याङ्ग्रिएर बसिरहेका छन्, त्यतिबेला हामीलाई कसैले ‘यो नगर, त्यो नगर’ भन्न सुहाउँदैन। हामी आफ्नो अस्तित्वका लागि लडिरहेका छौं।”
किन निशानामा छन् तेल प्रशोधन केन्द्र?
युक्रेनी अधिकारीहरूका अनुसार रुसी तेल प्रशोधन केन्द्रहरू वैध सैन्य निशाना हुन्। उनीहरूको तर्क छ:
इन्धन आपूर्ति: यी केन्द्रहरूले रुसी सेनाका ट्याङ्क, लडाकु विमान र بحरी जहाजका लागि आवश्यक इन्धन उत्पादन गर्छन्।
आर्थिक स्रोत: तेल निर्यात पुटिन सरकारको आम्दानीको प्रमुख स्रोत हो, जसलाई उनीहरूले युक्रेनविरुद्धको युद्धमा खर्च गरिरहेका छन्।
पछिल्ला केही महिनामा युक्रेनी ड्रोनहरूले रुसका एक दर्जनभन्दा बढी प्रमुख तेल प्रशोधन केन्द्रहरूमा सफलतापूर्वक आक्रमण गरेका छन्। यसले रुसको तेल प्रशोधन क्षमतामा करिब १४ प्रतिशतले कमी आएको र उसले पेट्रोल निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाउन बाध्य भएको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।
विश्लेषण: सहयोगीबीच स्वार्थको टकराव
यो घटनाले युद्ध लम्बिँदै जाँदा सहयोगी देशहरूबीच पनि रणनीति र स्वार्थमा भिन्नता देखिन थालेको स्पष्ट पारेको छ। एकातिर अमेरिका युक्रेनलाई सैन्य सहयोग दिएर रुसलाई कमजोर बनाउन चाहन्छ, तर अर्कोतर्फ विश्वव्यापी अर्थतन्त्र र आफ्नो घरेलु राजनीतिमा पर्ने असरबारे पनि चिन्तित छ।
तर, युक्रेनका लागि यो आफ्नो अस्तित्वको लडाइँ हो, जहाँ उसले दुश्मनको युद्ध क्षमतालाई जुनसुकै मूल्यमा ध्वस्त पार्न खोजिरहेको छ। अमेरिकी दबाबका बाबजुद युक्रेनले आफ्नो आत्मरक्षाका लागि यस्ता आक्रमणहरू नरोक्ने संकेत दिएको छ, जसले आगामी दिनमा यी दुई सहयोगीबीचको सम्बन्धमा थप जटिलता ल्याउन सक्ने देखिन्छ।
